Ένας ιδιοκτήτης έχει αγοράσει ένα νέο σκάφος και επειδή έχει υψηλές απαιτήσεις αναζητά κυβερνήτη µε πολλά και ιδιαίτερα προσόντα. Τελικά, ανακαλύπτει κάποιον ο οποίος είναι εξαιρετικός επαγγελµατίας, µε εµπειρία σε διάφορους τύπους σκαφών αλλά κυρίως ο ίδιος ενεργός ιστιοπλόος, λαµβάνει µέρος σε αγώνες µε διάφορους τύπους σκαφών, είναι µέσα στην αγορά όπου ενηµερώνεται, συµµετέχει σε εκθέσεις και ναυτικά σαλόνια, ταξιδεύει και γενικά αφιερώνει πολύ χρόνο σε αυτό που αγαπά.
Κλείνει η συµφωνία και δεν περνάει πολύς καιρός που ο νέος ιδιοκτήτης αρχίζει να έχει παράπονα από τον κυβερνήτη του σκάφους του. Προτιµάει να τον έχει όλη την ηµέρα στο σκάφος να κάνει όλες τις δουλειές κι έτσι να κάνει οικονοµία και να µην χρειάζεται και άλλο πλήρωµα. Μετά από µερικούς µήνες η συµφωνία χαλάει διότι ο ιδιοκτήτης κατηγορεί τον κυβερνήτη του για έλλειψη ενθουσιασµού και ότι δεν είναι πια όπως στην αρχή τόσο ενηµερωµένος για τον χώρο κλπ κλπ.
Στο ακόµα χειρότερο σενάριο, µετά από λίγο καιρό και ενώ όλο το χρόνο ο κυβερνήτης είχε ασχοληθεί full time µε τη συντήρηση και προετοιµασία του σκάφους, στο πρώτο ταξίδι γίνεται ένα σηµαντικό λάθος που προκαλεί αβαρία.
Μπορεί να µην συναντούµε αυτά τα καταστροφικά αποτελέσµατα κάθε µέρα ωστόσο το φαινόµενο αυτό είναι κάτι το οποίο συµβαίνει πολύ συχνά. Τόσο συχνά που έχει και όνοµα: skills fading στα αγγλικά. Στα ελληνικά θα µπορούσαµε να το πούµε εξασθένιση δεξιοτήτων, δηλαδή πως φτάνουµε σε σηµείο να ξεχνάµε πολλά από όσα ξέρουµε όταν δεν τα εξασκούµε. Είναι µάλιστα τόσο σοβαρό που το βρετανικό MCA (Maritime and Coastguard Agency, το βρετανικό Λιµενικό Σώµα – Ακτοφυλακή) το έχει εντοπίσει και προσπαθεί να το αντιµετωπίσει. Πολλά από τα πιστοποιητικά που έχει ένας επαγγελµατίας κυβερνήτης σκάφους αναψυχής πρέπει να ανανεώνονται. Για παράδειγµα το πτυχίο πρώτων βοηθειών ισχύει για 3 χρόνια, το STCW για 5 χρόνια, η επαγγελµατική πιστοποίηση (commercial endorsement) για 5 χρόνια κοκ.
Όµως το θέµα δεν είναι µόνο η ανανέωση των ‘χαρτιών’. Ούτε καν τα επαναληπτικά ‘σχολεία’. Είναι η αντιµετώπιση της ρουτίνας. Και αυτό επισηµαίνει στην ουσία του η Βρετανική Ακτοφυλακή. Κάποιος ο οποίος κάθε µέρα για 365 µέρες το χρόνο κάνει το ίδιο πράγµα, είναι λογικό ότι ξεχνάει όλα τα υπόλοιπα. Όταν δε αυτό που κάνει είναι να γυαλίζει τα µπρούτζινα στη µαρίνα, τότε είναι άκρως επικίνδυνο.
Ο ΙΜΟ µάλιστα αναφέρει γι αυτό το φαινόµενο πως οι ναυτικοί ξεχνούν το 60% των δεξιοτήτων που απέκτησαν κατά την εκπαίδευσή τους στο STCW µετά από µόλις 6 µήνες.
Όσο κι αν µας αρέσει να λέµε πως, όπως το ποδήλατο, η τέχνη δεν ξεχνιέται, αυτό δεν ισχύει και µάλιστα µας ωθεί να επαναπαυόµαστε ακόµα περισσότερο.
Επαναληπτικά ‘σχολεία’, τακτικές ασκήσεις και συνεχής επιµόρφωση είναι µία λύση. Ουσιαστική όµως αντιµετώπιση του φαινοµένου µπορεί να γίνει µόνο όταν κάποιος πάρει λίγο από το χρόνο του ώστε να µείνει σε επαφή µε τη θάλασσα και να εξασκεί τη ναυτική τέχνη.
