Τέσσερις µεγάλες δράσεις για την υγεία των θαλασσών µας, µε περισσότερους από 700 συµµετέχοντες, διοργανώθηκαν σε όλη τη χώρα µε στόχο την εκπαίδευση όσων ασχολούνται µε τη θάλασσα, επαγγελµατικά ή ερασιτεχνικά, στο πλαίσιο του έργου “SEA GUARDIANS-ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ”.
Στο νησί της Αλοννήσου, µε το εµβληµατικό θαλάσσιο πάρκο και την πολυετή εµπειρία στη διαχείριση της συγκεκριµένης Θαλάσσιας Προστατευόµενης Περιοχής, ολοκληρώθηκε µε επιτυχία η διήµερη εκδήλωση λήξης του χρηµατοδοτούµενου από το Πράσινο Ταµείο έργου στις 8 & 9 Ιουνίου 2023. Στη διάρκεια της πρώτης ηµέρας της εκδήλωσης, πραγµατοποιήθηκε ηµερίδα µε την παρουσίαση των αποτελεσµάτων του έργου και ακολούθησε συζήτηση πάνω στις βασικές θεµατικές του:
• Προστατευόµενες περιοχές – ιστορίες επιτυχίας και διδάγµατα από
άλλες εθνικές πρωτοβουλίες για τη διατήρηση των θαλασσών
• Περιορισµός του περιβαλλοντικού αποτυπώµατος στα σκάφη
αναψυχής
• Βέλτιστες πρακτικές και προκλήσεις στη βιώσιµη αλιεία
Στα πάνελ των συζητήσεων συµµετείχαν εκπρόσωποι θεσµικών φορέων, της πανεπιστηµιακής κοινότητας και περιβαλλοντικών οργανισµών, ερευνητές, αλιείς και επαγγελµατίες του θαλάσσιου τουρισµού. Τη δεύτερη ηµέρα της εκδήλωσης, Παρασκευή 9 Ιουνίου, µε τη συµµετοχή εθελοντών από την ΑΕΝΑΟΣ ΘΑΛΑΣΣΑ, τον Οργανισµό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιµατικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.ΚΑ), την Ελληνική Ένωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (HELMEPA), τους SEA SHEPHERD GREECE, και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, πραγµατοποιήθηκαν παράκτιοι καθαρισµοί στο νησάκι Περιστέρα και υποβρύχιοι καθαρισµοί σε επιλεγµένα σηµεία του θαλάσσιου πάρκου, µε τη συνδροµή των καταδυτικών κέντρων ALONISSOS Triton Dive center και του Ikion Diving ALONISSOS. Το πρόγραµµα υλοποιήθηκε µε συντονιστή την HELMEPA, εταίρους την ΑΕΝΑΟΣ ΘΑΛΑΣΣΑ, τον Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α και επιστηµονικό αρωγό το Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, µέσω του του Εργαστηρίου Ιχθυολογίας του Τµήµατος Βιολογίας ΑΠΘ.
Λίγα λόγια για το έργο SEA GUARDIANS:
H αναβάθµιση του συστήµατος και των υπηρεσιών υποδοχής αποβλήτων σε λιµενικές εγκαταστάσεις, η προσωρινή παύση αλιείας µεταξύ Απριλίου – Μαΐου για µείωση της αλιευτικής πίεσης, η διαχείριση και έλεγχος των αλιευτικών δραστηριοτήτων και προϊόντων µέσω της επικαιροποίησης του νοµοθετικού και θεσµικού πλαισίου, και η χρηµατοδότηση πρότασης για την ενίσχυση της παρακολούθησης και προστασίας των προστατευόµενων περιοχών, µε τη συνεργασία όλων των ενδιαφεροµένων και τη χρήση καινοτόµων τεχνολογιών είναι τα θέµατα που ανέδειξαν οι ίδιοι οι επαγγελµατίες της θάλασσας στο πλαίσιο του προγράµµατος SEA GUARDIANS – Εκπαιδεύοντας τους Φύλακες της Θάλασσας. Το “SEA GUARDIANS – Εκπαιδεύοντας τους Φύλακες της Θάλασσας” είναι ένα πρόγραµµα για την υγεία των θαλασσών µας µε στόχο την εκπαίδευση οµάδων επαγγελµατιών των οποίων η δραστηριότητα έχει σηµαντικό αντίκτυπο στο θαλάσσιο περιβάλλον µέσα από σεµινάρια και εργαστήρια, µε ιδιαίτερη εστίαση στις Θαλάσσιες Προστατευόµενες Περιοχές της χώρας. Μέσα από αυτή τη συµµετοχική εκπαιδευτική διαδικασία, προσφέρει µια βασική κατανόηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος, των απειλών και του θεσµικού πλαισίου για την προστασία του, αναδεικνύοντας καλές πρακτικές διαχείρισης των ιχθυαποθεµάτων, αποφυγής της θαλάσσιας ρύπανσης, και εν τέλει προστασίας και διατήρησης των θαλάσσιων ειδών, ιδιαιτέρως των απειλούµενων, και των πολύτιµων ενδιαιτηµάτων τους.
Πέραν της γνώσης και ευαισθητοποίησης, αναπτύχθηκε µια δωρεάν εφαρµογή SEAtizens Watch για tablet ή/και κινητά τηλέφωνα (Android και iOS) µε σκοπό να ενισχυθεί η συγκέντρωση πολύτιµων πληροφοριών για θαλάσσια είδη ή ορατές µορφές ρύπανσης µέσω λήψης φωτογραφιών, στο πλαίσιο και τη λογική της επιστήµης των πολιτών (citizen science). Το έργο “SEA GUARDIANS – Εκπαιδεύοντας τους Φύλακες της Θάλασσας” χρηµατοδοτείται από το Πράσινο Ταµείο στο πλαίσιο του Άξονα Προτεραιότητας 3 «Καινοτόµες δράσεις µε τους πολίτες» του χρηµατοδοτικού προγράµµατος «Φυσικό Περιβάλλον και καινοτόµες δράσεις 2021», µε συντονιστή την Ελληνική Ένωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (HELMEPA), εταίρους την ΑΕΝΑΟΣ ΘΑΛΑΣΣΑ, τον Οργανισµό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιµατικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α) και επιστηµονικό αρωγό το Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, µέσω του Εργαστηρίου Ιχθυολογίας του Τµήµατος Βιολογίας ΑΠΘ.
Δράσεις που υλοποιήθηκαν:
Μέσα από µια πρωτότυπη συµµετοχική διαδικασία δοµηµένου διαλόγου, εργαστηρίων και ανταλλαγής απόψεων µεταξύ αξιωµατικών του Λιµενικού, στελεχών µονάδων διαχείρισης προστατευόµενων περιοχών, στελεχών τµηµάτων αλιείας από διαφορετικές περιφέρειες της Ελλάδος, αλλά και ερευνητές, µέλη ΜΚΟ και αλιέων, το πρόγραµµα επιχείρησε να καταστήσει τους συµµετέχοντες, φορείς θετικής αλλαγής, τον καθένα στη θέση και τον τοµέα ευθύνης του και το είδος της δραστηριότητάς του σε σχέση µε τη θάλασσα.
Ειδικότερο ενδιαφέρον προέκυψε για τη διαχείριση της αλιευτικής δραστηριότητας και πώς αυτή επηρεάζει το θαλάσσιο περιβάλλον, τη βιωσιµότητά της και τη διασφάλιση του εισοδήµατος των αλιέων µε την ταυτόχρονη προστασία των θαλάσσιων οικοσυστηµάτων. Όπως επίσης, οι Θαλάσσιες Προστατευόµενες Περιοχές, ο σχεδιασµός και η λειτουργία τους, και η αλληλεπίδραση µε άλλες δραστηριότητες στη θάλασσα, συµπεριλαµβανοµένων του τουρισµού και της αλιευτικής δραστηριότητας. Από τις απαντήσεις σε σχετικό ερωτηµατολόγιο τέθηκε και το θέµα της νοµοθεσίας και του θεσµικού πλαισίου που διέπει την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστηµάτων και την αλιεία.
Τέλος, τον Μάρτιο του 2023, ακόµα πιο συµµετοχικά, διοργανώθηκε Βιωµατικό Εκπαιδευτικό Διήµερο Εργαστήριο στην Καβάλα, µε θέµα «Αλιεία και Θαλάσσιο Περιβάλλον», από την Κοινοπραξία του Έργου, ήτοι την HELMEPA – Ελληνική Ένωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος, τον Οργανισµό Περιβάλλοντος & Κλιµατικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α) και την ΑΕΝΑΟΣ ΘΑΛΑΣΣΑ, µε τον συντονισµό της HELMEPA και σε συνεργασία µε το Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας (ΙΝΑΛΕ) του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, ειδικά για επαγγελµατίες παράκτιους αλιείς από τη Βόρεια Ελλάδα. Συζητήθηκαν θέµατα που αφορούν την Αλιευτική Διαχείριση, Ρύπανση και Πλαστικά, Παράνοµη Αλιεία και Ερασιτεχνική Αλιεία, και τον Αλιευτικό Τουρισµό και κατατέθηκαν προτάσεις για την αντιµετώπιση πιθανών προβληµάτων. Η δράση ολοκληρώθηκε µε παράκτιο καθαρισµό της ακτής µε τη συµµετοχή των µαθητών της Α΄ τάξης του Γενικού Λυκείου Νέας Περάµου και τον υποβρύχιο καθαρισµό µέρους του λιµανιού της Νέας Περάµου, από την καταδυτική οµάδα του Ι.Ν.ΑΛ.Ε.
