Με το πτυχίο Ιστιοπλοΐας στο χέρι, τις ζεστές σχέσεις µε τους εκπαιδευτές, τη συµµετοχή σε εκπαιδευτικούς ιστιοπλοϊκούς αγώνες και αρκετές ώρες πλεύσης µε bareboats για να ικανοποιήσουµε και να εξασκήσουµε την αγάπη µας για τη θάλασσα και την ιστιοπλοΐα σε καλοκαιρινές και ανοιξιάτικές διακοπές, ήταν σε όλους απόλυτα ξεκάθαρο πως το σύνθηµα Safety First δεν ήταν απλώς µια σύντοµη αναφορά αλλά ένας κανόνας ζωής. Και αν και η αλήθεια είναι πως βασικές γνώσεις χειρισµού VHF λαµβάνει κανείς στα µαθήµατα των αρχαρίων για να µπορέσει µε επιτυχία να εκπέµψει Mayday αν ποτέ χρειαστεί… είναι ωστόσο αλήθεια αυτό αρκετό;
Πριν 25 περίπου χρόνια τέθηκε σε πλήρη λειτουργία το σύστηµα Global Maritime Distress and Safety System (GMDSS), διεθνή δηλαδή πρωτόκολλα επικοινωνίας και διαδικασιών µε θεµελιώδη στόχο την προστασία της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα. Συνεπακόλουθο της δηµιουργίας του GMDSS αποδείχθηκε η ανάγκη ύπαρξης πιστοποιηµένων χειριστών του Σταθµού Ραδιοεπικοινωνιών του σκάφους, ακόµα κι αν αυτό πρόκειται για σκάφος αναψυχής όπως περιγράφεται στην αντίστοιχη υπουργική απόφαση αλλά και όπως ορίζεται στο Προεδρικό Διάταγµα το οποίο αναφέρει πως: «για κάθε πλοίο που εντάσσεται στο Παγκόσµιο Ναυτιλιακό Σύστηµα Κινδύνου και Ασφάλειας (GMDSS) για τη διεξαγωγή επικοινωνίας, τουλάχιστον ένα µέλος του πληρώµατος πρέπει να είναι κάτοχος πιστοποιητικού χειριστού του εξοπλισµού που απαιτείται για τη θαλάσσια περιοχή που πλέει» (Π.Δ. 28/2000, άρθρο 33).
Την παραπάνω ανάγκη δηµιουργίας πιστοποιηµένων χειριστών καλύπτει µέσω της εκπαίδευσης που προσφέρει ο ΠΟΙΑΘ στη Σχολή Ναυτικών Επικοινωνιών µε θεωρητικά µαθήµατα και εντατική πρακτική άσκηση, παρέχοντας το πιστοποιητικό χειριστού µικρής εµβέλειας (Short Range Certificate – SRC). Το θεωρητικό µέρος του προγράµµατος αποτελεί το ήµισυ της εκπαίδευσης καλύπτοντας θέµατα που επιστρέφουν κάποιον πίσω στα σχολικά χρόνια, εκεί όπου συναντιέται κανείς ξανά µε τη φυσική, τις ιδιότητες των κυµάτων και τα στρώµατα της ατµόσφαιρας. Αλλά κάπου ανάµεσα στο θεώρηµα του Maxwell και την αλεξικεραύνωση, είτε είναι κανείς κοινωνός των θετικών ή των θεωρητικών επιστηµών, αρχίζουν οι γνώσεις να ξεπηδούν από κάπου αλλού, βαθιά κρυµµένες στο άχρονο ασυνείδητο συνθέτοντας ένα χαρούµενο παζλ που συνδέει το τηλεχειριστήριο του αυτοκινήτου µε τα FM, και το υπέρυθρο υπο-το-ερυθρο φως µε τον θάλαµο ακτινογραφίας.
Ήδη στο δεύτερο µισό του προγράµµατος εκπαίδευσης εισάγεται το πρακτικό µέρος καθώς οι νέες γνώσεις κινούνται γύρω από ασκήσεις σχετικά µε την εµβέλεια κεραίας ανάµεσα σε σκάφη ή/και επίγειους σταθµούς, αλλά και την επιλογή κατάλληλης κεραίας ανά σκάφος. Τα κανάλια του VHF και τις συχνότητες, το 16 και το 13, σε ποιο κανάλι µιλάµε µε το tender µας ή µε άλλο σκάφος για να µην διακινδυνεύσει κανείς την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και φυσικά πώς στέλνει κανείς σήµα κινδύνου, επείγοντος, ασφάλειας. Πώς «συλλαβίζει κανείς ναυτικά», τί είναι το MMSI, τι δεν πρέπει ποτέ-µα-ποτέ να κάνει κανείς µε ένα σήµα κινδύνου και ποια η διαφορά µεταξύ distress, urgency, safety και individual call. Και όλα αυτά πέρα από τη θεωρία, ατοµικά εφαρµοσµένα από τον καθένα, σε πραγµατικές συνθήκες, µε αυθεντικούς ήχους στο πλαίσιο της πρακτικής εξάσκησης µε όλο τον εξοπλισµό που εκατοντάδες φορές µεν συναντάµε στα σκάφη, γνωρίζουµε ωστόσο δύο ή τρεις από τις δεκάδες λειτουργίες του. Διαθέτοντας ατοµικά µπροστά του κανείς ένα VHF του οποίου το distress µπορεί να πατήσει δίνοντας σωστά ένα Mayday ξανά και ξανά, διακρίνοντας τη διαφορά του κινδύνου και του επείγοντος, αναγνωρίζοντας µία προς µία όλες τις αναγραφόµενες πληροφορίες στην σκοτεινή οθόνη του µπαίνει σε έναν καινούριο κόσµο αλληλεπίδρασης. Συλλαµβάνει στο ακέραιο την σηµαντικότητά του τη στιγµή της ανάγκης συνειδητοποιώντας πόσο ακριβής πρέπει να είναι στις πληροφορίες που στέλνει ή λαµβάνει µε ψυχραιµία.
«…τουλάχιστον ένα µέλος του πληρώµατος πρέπει να είναι κάτοχος πιστοποιητικού χειριστού» αναγράφει το Προεδρικό Διάταγµα, ανάγοντας την οµαδικότητα σε ακρογωνιαίο λίθο της ιστιοπλοΐας. Ενισχύοντας την συναισθηµατική νοηµοσύνη, την ενσυναίσθηση, την αίσθηση του δικαίου ή ίσως απλά το ένστικτο όχι µόνο της αυτό ― αλλά και της ετερο-συντήρησης. Η σχολή Ναυτικών Επικοινωνιών συντελεί σε όλα τα παραπάνω µε σαφές πρόγραµµα, πλήρες σύγγραµµα, πρακτική εξάσκηση σε πραγµατικές συνθήκες, απαιτώντας λίγες ώρες αφοσίωσης, συγκέντρωσης και φυσικά µελέτης.
Η εκπαίδευση δεν εξαντλείται στο VHF παρά το ότι καλύπτει τη µεγαλύτερη έκταση της. Κάθε εκπαιδευόµενος διαθέτει επιπλέον πλαστικοποιηµένες χρήσιµες πληροφορίες για κάθε πλου και ευανάγνωστα διαγράµµατα ενεργειών για το σήµα και τις καταστάσεις κινδύνου. Με τον ίδιο τρόπο επίσης γνωρίζει κανείς σε βάθος το EPIRB, το SART, το σύστηµα NAVTEX και αποκτά τη γνώση για το πού και πώς δουλεύει το καθένα προκειµένου να προστατεύσει την ανθρώπινη ζωή ώστε να συνεχίσει την πορεία της πάνω στο αστέρι που ονοµάζουµε Γη.
Εσείς, πάλι, γνωρίζετε σε ποιο κανάλι θα βρείτε τη γέφυρα του Ρίου; Τη διώρυγα της Κορίνθου; Τί σηµαίνει RX στην οθόνη του VHF; Πώς τερµατίζω µία επικοινωνία;
India – Kilo – November – Oscar – Whisky (I Know) !
