Με τον Πόρο ας ξεκινήσουµε από το τώρα και πάµε στο παρελθόν. Το τώρα του Πόρου το αναφέρει ο Σεφέρης στο ηµερολόγιο του το 1946 όπου γράφει: «Ο Πόρος έχει κάτι από τη Βενετία: κανάλι, επικοινωνία ανάµεσα στα σπίτια µε βάρκες, χλιδή, νωχέλεια, αισθητικούς πειρασµούς, τόπους για διεθνείς ερωµένους».
Ο Πόρος αποτελείται από δύο νησιά, το µικρό Σφαιρία και το µεγαλύτερο Καλαύρεια. Η Σφαιρία φαίνεται ότι δηµιουργήθηκε από έκρηξη του γειτονικού ηφαιστείου των Μεθάνων, περίπου πριν από 100.000 χρόνια, ενώ η Καλαύρεια θεωρείται αρχαιότερη. Τα δύο νησιά χωρίζονταν από στενή λωρίδα θάλασσας, η οποία σιγά-σιγά προσχώθηκε και το 1890 δηµιουργήθηκε διώρυγα µε γέφυρα. Η Σφαιρία χωρίζεται µε στενή λωρίδα θάλασσας από την απέναντι πελοποννησιακή ακτή, στα περισσότερα σηµεία της αβαθή. Το όνοµα της η Σφαιρία το πήρε από τον ηνίοχο του Πέλοπα τον Σφαίριο, ο οποίος ήταν εκεί θαµµένος, ενώ η Καλαβρία από τις λέξεις καλή-αύρα, κατ’ άλλους από τον Καλαύρειο Ποσειδώνα, θεό της ούριας αύρας.
Πολλοί άνθρωποι των γραµµάτων και των τεχνών αγάπησαν τον Πόρο και εµπνεύστηκαν από τις οµορφιές του, το κανάλι και τις θαυµάσιες παραλίες του. Στο νησί υπάρχουν πευκόφυτοι λόφοι µε ψηλότερο τη Βίγλα των 390 µέτρων, ενώ στα βόρεια βρίσκεται η εύφορη κοιλάδα Φούσα. Η πόλη είναι χτισµένη αµφιθεατρικά στη Σφαιρία, µε τα όµορφα νησιώτικα σπίτια, τις όµορφες πλατείες, τα καλντερίµια και το ρολόι να δεσπόζει, ενώ στο κανάλι τα νεοκλασικά δίνουν στο νησί κοσµοπολίτικο αέρα. Το κανάλι είναι γεµάτο αγκυροβοληµένα κυρίως ιστιοφόρα, στο ντόκο και αρόδου, ενώ τη µπούκα προς τα Τσελεβίνια τη «φυλάει» το Μπούρτζι. Ο Πόρος έχει έκταση 23 τ.χ., αλλά στον δήµο ανήκουν και άλλα 26 τ.χ. από την απέναντι πελοποννησιακή ακτή του Γαλατά. Ο µόνιµος πληθυσµός του είναι γύρω στις 4.000 και το καλοκαίρι πολλαπλασιάζεται. Στην Καλαύρεια έχουν εντοπιστεί ενδείξεις ανθρώπινης παρουσίας από τη Νεολιθική Εποχή, στην περιοχή όπου αργότερα κτίστηκε ο ναός του Ποσειδώνα. Κατά την πρωτοελλαδική περίοδο (3η π.Χ χιλιετία) η κατοίκηση πύκνωσε και βρέθηκαν ενδείξεις σε περισσότερα σηµεία της Καλαύρειας, ακόµα και στο τόσο γνωστό στους ιστιοπλόους Μόδι. Ο Παυσανίας, του οποίου άρεσε και το κουτσοµπολιό, αναφέρει ότι στον Πόρο βρέθηκε η Αίθρα, κόρη του βασιλιά της Τροιζινίας Πιτθέα και µητέρα του Θησέα, για να προσφέρει χοές στον τάφο του Σφαίρου και δεν έχασε την ευκαιρία, κατόπιν µάλιστα από σύσταση της Αθηνάς που ήταν ειδική σε κάτι τέτοια, να «συµβρεθεί» µε τον Ποσειδώνα, φαίνεται δε ότι έµεινε τόσο ευχαριστηµένη, ώστε έχτισε ναό αφιερωµένο στην «Απατουρία Αθηνά»! (Μην σκεφτεί κανένας ότι η λέξη δεν προέρχεται από την απάτη, αλλά από κάτι σαν «συγγένεια» που υποστηρίζουν κάποιοι). Τα αγκυροβόλια της εποχής φαίνεται ότι ήταν στο Μπίστι και στη Βαγιωνία. Πρόσφατα εντοπίστηκε στο Μόδι ναυάγιο της Μυκηναϊκής Εποχής (13ος και 12ος αιώνας) το οποίο ερευνάται. Στο κέντρο της Καλαύρειας δέσποζε το ιερό του Ποσειδώνα, όπου το κέντρο της οµώνυµης Αµφικτιονίας, στην οποία αρχικά συµµετείχαν η Ερµιόνη, η Επίδαυρος, η Αίγινα, η Αθήνα, οι Πρασιές, η Ναυπλία και ο Ορχοµενός. Λυπάµαι που πρέπει και εδώ να θυµίσω, ότι στο ιερό του Ποσειδώνα, είχε καταφύγει φυγάς ο Δηµοσθένης, αφού τον είχαν καταδικάσει σε θάνατο οι Αθηναίοι και οι Μακεδόνες, και αυτοκτόνησε το 322 πχ πίνοντας κώνειο, έτσι γράφτηκε µια ακόµα ντροπιαστική στιγµή για την ελληνική φυλή. Ο Γιάννης Ρίτσος έγραψε για τον Δηµοσθένη το ποίηµα “Μνηµόσυνο στον Πόρο”, που µ αυτούς τους στοίχους τελειώνει: «……καταδικασµένος από Μακεδόνες κι Αθηναίους, µέσα σε µια νύχτα, έµαθε την πιο δύσκολη, την πιο µεγάλη τέχνη: να σωπαίνει».
Όσοι ενδιαφέρονται για τη γοητεία των µοναστηριών, αξίζει να δουν τη «Ζωοδόχο Πηγή», µοναδικό δείγµα νησιώτικης µοναστηριακής αρχιτεκτονικής. Δεσπόζει σε µια καταπράσινη πλαγιά, τέσσερα χιλιόµετρα από το κέντρο του Πόρου. Το όνοµα του οφείλεται στη µοναδική στο νησί πηγή, που η παράδοση θέλει το νερό της θαυµατουργό µε θεραπευτικές ιδιότητες. Στο τέµπλο και στην αγιογράφηση, έχουν δουλέψει ο Ιταλός ζωγράφος Ραφαέλο Τσέκολι και οι Κρητικοί αγιογράφοι Θόδωρος Πουλάκης και Μανώλης Τζάνες. Στο Μοναστήρι υπάρχει και επάργυρη εικόνα την οποία είχε στο πλοίο του ο Ανδρέας Μιαούλης, καθώς και οι τάφοι των αγωνιστών της επανάστασης Μανώλη Τοµπάζη και Νικόλαου Αποστόλη. Στο τέλος του 18ου αιώνα διάλεξαν οι Ρώσοι τον Πόρο σαν σταθµό ανεφοδιασµού του στόλου τους στη Μεσόγειο και κατασκεύασαν τον λεγόµενο Ρωσικό Ναύσταθµο, τον οποίο αργότερα παραχώρησαν στο ελληνικό Δηµόσιο και έκτοτε ρηµάζει. Το Αρχαιολογικό Μουσείο χρίστηκε το 1960 και στεγάζει ευρήµατα από την ευρύτερη περιοχή του Πόρου και της Τροιζινίας. Στο ισόγειο της Δηµοτικής Βιβλιοθήκης στεγάζεται µόνιµη έκθεση «Κοχύλια και θάλασσα», εµπλουτισµένη µε γεωλογικά, ηφαιστειολογικά και αρχαιολογικά ευρήµατα από περιοχές του νότιου Αιγαίου, καθώς και µε φωτογραφίες του βυθού της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής του Πόρου, ενώ την επιµελείται το Τµήµα Ιστορικής Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Η επίσκεψη στο Μουσείο γίνεται κατόπιν τηλεφωνήµατος στο Δηµαρχείο, τηλ.22983 20512. Τα ερείπια του ναού του Ποσειδώνα που βρίσκονται ανάµεσα στη Βίγλα και στον Προφήτη Ηλία, µαζί µε τον ναό της Αφαίας και τον ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, σχηµατίζουν ισοσκελές τρίγωνο, άλλο ένα από τα περίεργα της αρχαιότητας. Στον Πόρο υπάρχει και το Λαογραφικό Μουσείο, όπου είναι συγκεντρωµένα οικιακά σκεύη, αγροτικά εργαλεία, έπιπλα, παραδοσιακές στολές και εργόχειρα. Ο φάρος «Ντάνα» που χτίστηκε το 1870, είναι ένας από τους καλύτερα διατηρηµένους πετρόκτιστους φάρους στην Ελλάδα και δεσπόζει στην είσοδο του κόλπου του Πόρου. Έτσι κάπως σκιαγραφείται ο Πόρος από µυθολογικής και περιηγητικής άποψης. Ο Πόρος δεν παύει να είναι ένας από τους αγαπηµένους προορισµούς των ιστιοπλόων του Αργοσαρωνικού. Υπάρχει ιστιοπλόος που να µην έχει ξεκινήσει αγώνα από το Μόδι; Ο «Double» µε τον Πόρο είναι ταυτισµένος, ενώ η «Μαύρη Γίδα» εκεί περνάει ένα από τα ξενύχτια της. Αχ, βρε Γιώργο, έφυγες νωρίς, ήσουνα τόσο ωραίος, κι άφησες τη Γίδα µόνη!
